Gedenksteen IJsseloversteek 'Operation Cannonshot'

, 7213 Gorssel | Toon op kaart

Dit monument is een eerbewijs aan de Canadezen die hier op 11 april 1945 met de oversteek van de IJssel de aanzet gaven tot de bevrijding van West-Nederland. Eerst ging de infanterie in amfibievoertuigen over, daarna werd een pontonbrug geslagen. Gadegeslagen door talrijke Gorsselnaren reed dagenlang een onafgebroken colonne Buffalo’s met infanteristen en licht geschut van de 48e divisie Highlanders of Canada vanaf de Joppelaan via de Molenweg en de Veerweg naar de brug.

Gorssel werd op 6 april 1945 bevrijd door het 1ste Canadese Leger, onder bevel van generaal Crerar. De spontane viering met muziek en dansen in de tent voor De Roskam kon pas een week later groot worden overgedaan. Eerst moest er nog zwaar gevochten worden, want het plan was om na de bevrijding van Zutphen en Deventer bij Gorssel de IJssel over te steken. Hiertoe werden in de bossen bij Joppe manschappen en materieel verzameld. Nadat verschillende verkenningen geschikte landingsplaatsen hadden opgeleverd, werd de actie op 11 april 1945 rond 16.30 uur ingezet, toen op twee plaatsen 27 Buffalo’s (amfibische rupsvoertuigen) met elk 24 infanteristen van de 48ste divisie Highlanders of Canada onder de dekking van een dicht rookgordijn de rivier overstaken. Binnen zeven minuten slaagden zij erin aan de overkant twee bruggenhoofden te vestigen. Om 17.20 uur meldde kapitein Frost dat de situatie “snug” (knus) was. 

Hierna kon vanaf de Houtwal met de bouw van een pontonbrug begonnen worden, die omstreeks 23.00 uur gereed was. De brug maakte het mogelijk dat in de volgende dagen in een onafgebroken stroom 15.000 manschappen en 1.500 voertuigen de rivier konden oversteken. De 106 Sherman-tanks waren te zwaar voor de brug. Zij werden overgezet met speciale veerponten.

De boerderij Dommerholt aan de Houtwal werd een rokende puinhoop en ook veel boerderijen aan de overkant van de IJssel werden verwoest. Gevangengenomen Duitse soldaten moesten langs de IJssel de landmijnen opruimen. Bij het monument wordt jaarlijks op 4 mei een herdenkingsbijeenkomst gehouden. Het aantal Canadese veteranen dat daarbij aanwezig kan zijn is begrijpelijkerwijs inmiddels aanzienlijk geslonken. Nu komen veelal hun nakomelingen. Straks op de Ravensweerdweg treft u aan de rechterzijde een informatiebord over het bombardement van 18 maart 1945 op Gorssel.

(Deze tekst kwam tot stand in samenwerking met dhr. Roel Hendriks.)

Foto 1: De oversteek

Foto 2: Het monument aan de Veerweg

Foto 3: De plaquette

Foto 4: Infanterie van Princess Patricia’s Canadian Light Infantry gaat in het bos aan boord van een Brits Buffalo- amfibievoertuig. Zij hadden bij Baak eerst geoefend in dit voor hen vreemde voertuig.

Foto 5: Een Buffalo, Canadian Library and Archives

Foto 6: Geland aan de overzijde

Foto 7: De pontbrug

Foto 8: De Patriot, 16 april 1945

Foto 9: Trouw, 19 april 1945

Meer informatie