Knapzakroute Eefde
Eefde
18.37 Km
03:40 uur
Wandelroute
Volg deze borden:
Op pad
Kies hieronder jouw startpunt:
Beschrijving
"Knapzakroute Eefde is een bewegwijzerde route van ruim 17 km om en door het dorp Eefde. Je komt langs de natuur van de IJssel, de Oude Eefde Beek en de parken en bossen van landgoederen De Voorst en Het Haveke. De sluis zit natuurlijk in de route, maar ook landhuizen als Den Dam en de verdwenen plaatsen als ’t Rijsselt en Het Elze.
Knapzakrouteboekje
Als u het boekje Knapzakroute Eefde haalt bij Restaurant De Sluis, BLOEM&meer, Dorpshuis ’t Hart of een andere middenstander kunt u er onderweg van alles over de bijzondere plekken te weten komen. De route kunt u volgen met de speciale bewegwijzering met knapzakbordjes. In het boekje staat een routebeschrijving. U kunt op een willekeurig punt beginnen, maar in het routeboekje wordt Dorpshuis Het hart als startpunt gebruikt. Deze beschrijving gaat ‘tegen de klok in’.
Met de markering van Stichting Achterhoek Toerisme kun je in beide richtingen wandelen. Het beginpunt, nummer 17 van het wandelnetwerk Achterhoek, vind je bij Landgoed Het Haveke, Zutphenseweg 113, Eefde. De Knapzakroute heeft richtingbordjes met de knapzak.
U kunt de route opsplitsen en in twee keer wandelen. De hele route duurt ongeveer vijf uur en is niet geschikt voor mindervaliden en rolstoelgebruikers.
Mocht u met een hond (of honden) wandelen, let er dan alstublieft op waar u deze beter aan de lijn kunt houden.
Huize ’t Rijsselt
Filantroop Willem Hendrik Suringar richtte in 1851 de Nederlandsch Mettray op, een protestants opvoedingstehuis voor jongeren met gedragsproblemen. Het werd gebouwd op de plaats van Huize ’t Rijsselt naar het voorbeeld van een gelijk-soortige inrichting in het Franse Mettray. Het is nu een van de locaties van de jeugdzorginstelling Pluryn. De eerste vermelding van een gebouw in Eefde stamt uit 1105. In een oorkonde wordt een boerderij of landgoed ‘Rislo’ (het Rijsselt) genoemd. Landgoed ’t Rijsselt en enkele -boerderijen eromheen liggen op een rivierduin. De IJssel heeft hier geen dijk nodig.
’t Valcke
Dit is een van de oudste boerderijen in deze omgeving. Het is een zogenaamde T-boerderij – een boerderij met een dwarsgeplaatst voorhuis – uit de 19e eeuw. De goed bewaard gebleven boerderij is van architectuur-historische waarde en is, net als de bijbehorende bijschuur en het kippenhok, rijksmonument. Deze boerderij wordt pas omstreeks 1640 genoemd, maar er zijn enkele balken op de deel met markeringen uit 1400.
De Laatste Stuiver
Vermoedelijk ruim voor de oudste historische vermelding in 1378 is het pand al in gebruik als herberg en tolhuis voor reizigers op de weg tussen Deventer en Zutphen. De boerderij, die onder hetzelfde dak was gevestigd, heette De Hulst of De Hoist. Onder deze naam was de eigenaar bekend als ‘gewaarde’ in de marke Angeren, die hier vergaderde. De (tol)brug over de Polbeek, de grens tussen Zutphen en Gorssel, heette dan ook de Hulster- of Hoisterbrug.
Vanaf de vijftiende eeuw zijn de kasteleins van De Laatste Stuiver bekend. De laatste heet Bercude. De herberg lag tegenover het Wolsacker Velt, het exercitieterrein van de Huzaren van het Zutphense Garnizoen. Dit bracht natuurlijk extra inkomsten mee… Wunderink, een van de laatste kasteleins, was eigenaar van het Wolsacker Velt en verhuurde het aan aan het garnizoen. Bij zijn overlijden schonk hij die grond aan de gemeente Gorssel, onder voorwaarde dat daar nimmer gebouwd mocht worden! Dit is de plek van de voetbalvelden van sportclub Eefde.
Huis Den Dam
Van het oorspronkelijke, vermoedelijk laat-15e-eeuwse huis is een vierkante kelder met kruisribgewelven bewaard gebleven. Het huis werd in 1599 herbouwd door Gerlach van der Capellen en Judith Ripperda. In 1756 kreeg het gebouw in opdracht van Alexander Hendrik van der Capellen zijn huidige gepleisterde aanzien. Het huis wordt omringd door een 19e-eeuwse landschappelijke parkaanleg. ‘t Klaphek dat lange tijd tot het landgoed behoorde, werd in 1843 gebouwd voor de Zutphense bankier H. Evekink. In het bos tegenover het Bosmanshuis staat een zogenaamd bakspieker.
Landgoed Huis De Voorst
Hier ziet u een monumentaal landhuis in strak classicistische vormen. Het in zandsteen uitgevoerde hoofdgebouw wordt door gebogen colonnades met de twee bouwhuizen verbonden. Arnold Joost van Keppel, vertrouweling van Koning-Stadhouder Willem III en sinds 1696 Graaf van Albemarle, liet dit huis in 1695-97 bouwen in de plaats van een mogelijk 15e-eeuws spieker.
Het huis en de Franse tuin hadden dezelfde architecten als Paleis ’t Loo. De fonteinen namen zo veel water uit de Berkel dat scheepvaart onmogelijk werd. Boze Zutphenezen die hun handel met het oosten verloren zagen gaan, vernielden de tuin drie jaar na de opening. Op 18 augustus 1943 brandde het hoofdgebouw geheel uit (door toedoen van een onvoorzichtige schilder). In 1956-57 is het weer gerestaureerd.
Sluizencomplex Eefde
De sluis is in 1935 gebouwd naar een ontwerp van ingenieur Roosenburg van Rijks-waterstaat voor het in 1930-36 aangelegde Twentekanaal. De sluis bestaat uit vier heftorens met twee schuifdeuren. Bij het monument horen een kantoor en een gemaal, dat het water terugpompt dat bij het schutten verloren gaat. De aanleg van het Twentekanaal betekende een verdere versnippering van het dorp Eefde. Meerdere -woningen en boerderijen moesten ervoor het veld ruimen.
Het kanaal werd aangelegd in het kader van de werk-voorziening tijdens de crisisjaren van de vorige eeuw. Het was van groot belang voor de afwatering van het achterland. In 2020 is de bouw van een nieuwe kolk aan de noordkant van de oude sluis afgerond. Er zijn drie woningen en veel oude bomen aan opgeofferd, maar er is een heel nieuw park aan-gelegd met wandelpaden en speelvoorzieningen.
Huis ’t Elze
Deze plek was vroeger bekend als landgoed ’t Elze. Het huis werd in 1945 getroffen door een verdwaalde V1-raket (mogelijk gelanceerd van een van de lanceerbanen verscholen in de bossen bij Joppe). Een parkbos met lanen, een vijver, een bruggetje, een tennisbaan en een deel van de toegangsdeur zijn nog over van deze buitenplaats.
Landgoed Het Haveke
De eerste vermelding van het landgoed dateert uit 1481 wanneer ene Herman ter Havick zijn vrouw naar aanleiding van hun huwelijk dit huis cadeau gaf. Rond 1860 werd het oude huis afgebroken en het nieuwe Het Haveke gebouwd. Het kwam in 1948 in het bezit van de graven van Rechteren-Limpurg-Speckfeld. Het landgoed bestaat uit een herenhuis, omgeven door een Engelse tuin van 15 hectare met bos en gazons naar een ontwerp van Leonard Anthony Springer.
Galerie Stijl
g a l e r i e s t i j l is een galerie voor hedendaagse abstracte kunst met een voorkeur voor geometrisch werk. De galerie is in 2018 van Arnhem naar Eefde verhuisd. De door Annie Karman-Wilbrink -ontworpen tuin is nu stijlvol ingericht met beelden.
Startpunten
SP17 Landgoed Het Haveke
Zutphenseweg 113
Eefde
